Μία έννοια με νομική χροιά που συνιστά Ποινικό Αδίκημα, αλλά ακούγεται συχνά και στην καθημερινότητα, είναι αυτή της “συκοφαντικής δυσφήμισης”. Όμως, τι ακριβώς σημαίνει η έννοια αυτή;
Κατά τη διάταξη του άρθρου 362 του Ποινικού Κώδικα, όποιος με οποιονδήποτε τρόπο ενώπιον τρίτου ισχυρίζεται ή διαδίδει για κάποιον άλλον γεγονός που μπορεί να βλάψει την τιμή ή την υπόληψή του (απλή δυσφήμιση) τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι δύο ετών ή με πραγματική ποινή.
Κατά τις προβλέψεις του άρθρου 363 του ίδιου Κώδικα, αν στη περίπτωση του παραπάνω άρθρου που αναφέρεται στο αδίκημα της δυσφήμισης, το γεγονός είναι ψευδές και ο υπαίτιος γνώριζε ότι αυτό είναι ψευδές τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών (συκοφαντική δυσφήμιση).
Από τον συνδυασμό των διατάξεων αυτών προκύπτει ότι για να έχουμε το έγκλημα της συκοφαντικής δυσφήμησης απαιτείται σωρευτικά:
1) ισχυρισμός ή διάδοση γεγονότος ενώπιον τρίτου σε βάρος ορισμένου προσώπου,
2) το γεγονός να είναι δυνατόν να βλάψει την τιμή ή την υπόληψη και
3) το γεγονός να είναι ψευδές και ο υπαίτιος να γνώριζε ότι αυτό είναι ψευδές.
Ως ισχυρισμός θεωρείται η ανακοίνωση, η οποία προέρχεται ή από ίδια πεποίθηση ή γνώμη ή από μετάδοση από τρίτο πρόσωπο. Αντίθετα, διάδοση υφίσταται όταν λαμβάνει χώρα μετάδοση της ανακοίνωσης που γίνεται σε άλλον. Σε κάθε περίπτωση, ο ισχυρισμός ή η διάδοση επιβάλλεται να γίνεται ενώπιον τρίτου.
Κρίσιμο είναι το γεγονός, δηλαδή οποιοδήποτε συμβάν του εξωτερικού κόσμου που ανάγεται στο παρόν ή το παρελθόν, το οποίο εμπίπτει στις αισθήσεις και δύναται να αποδειχθεί, ενώ θα πρέπει να αντίκειται στην ηθική και την ευπρέπεια, όπως έχει κρίνει ο Άρειος Πάγος στην υπ’ αρ. 32/2015 Απόφασή του (δημ. σε ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).
Αντικείμενο προσβολής είναι η τιμή ή η υπόληψη του φυσικού προσώπου, η οποία θεμελιώνεται επί της ηθικής αξίας, που πηγή έχει την ατομικότητα και εκδηλώνεται με πράξη ή παράλειψη.
Το γεγονός πρέπει να είναι κατάλληλο, δηλαδή πρόσφορο, ως αντιτιθέμενο στην ηθική και την ευπρέπεια, να προσβάλει είτε την τιμή κάποιου είτε την υπόληψή του. Δεν αποκλείεται στην έννοια του γεγονότος να υπαχθούν η έκφραση γνώμης ή αξιολογικής κρίσεως και χαρακτηρισμοί, εφόσον αμέσως ή εμμέσως υποκρύπτονται συμβάντα και αντικειμενικά εκδηλωτικά στοιχεία, τα οποία στη συγκεκριμένη περίπτωση συνιστούν προσβολή της προσωπικότητας.
Για τη θεμελίωση αυτού του εγκλήματος απαιτείται, εκτός των στοιχείων που απαρτίζουν την αντικειμενική του υπόσταση, και άμεσος δόλος, που περιλαμβάνει αναγκαία την ηθελημένη ενέργεια του ισχυρισμού ή της διάδοσης και τη γνώση ότι το διαδοθέν γεγονός είναι ψευδές.
