Το δικαίωμα της προσωπικότητας θεωρείται «δικαίωμα πλαίσιο» στο οποίο περιλαμβάνονται, αφενός μεν εκφάνσεις που συνθέτουν την αξία του ανθρώπου, και αφετέρου συντελεστές καθοριστικοί της ατομικότητας του προσώπου, ώστε η προσβολή του δύναται να γεννά αξίωση του παθόντος για αποζημίωσή του από τον προσβολέα.
Η προστασία της προσωπικότητας κατοχυρώνεται και συνταγματικά καθώς το αρ. 2 παρ. 1 του Συντάγματος αναγορεύει την αξία του ανθρώπου, στην οποία περιλαμβάνεται πρωτίστως η ανθρώπινη αξιοπρέπεια, ως εσωτερικό συναίσθημα τιμής και ως κοινωνική αναγνώριση υπολήψεως, σε θεμελιακή αξία του πολιτεύματος και επιτάσσει όλα τα πολιτειακά όργανα όχι μόνο να «σέβονται» αλλά και να «προστατεύουν» την αξία αυτή από προσβολές προερχόμενες από τρίτους, το δε αρ. 5 παρ. 1 καθιερώνει ως ατομικό δικαίωμα, το δικαίωμα του προσώπου να αναπτύσσει ελεύθερα την προσωπικότητά του, η δε προσβολή του προστατεύεται έναντι προσβολών όχι μόνο πολιτειακών οργάνων αλλά και έναντι πράξεων ιδιωτών.
Το δικαίωμα επί της ιδίας προσωπικότητας αποτελεί ιδιαίτερη κατηγορία δικαιώματος, με δική του φυσιογνωμία στο ιδιωτικό δίκαιο. Όπως έχει κρίνει η νομολογία, δηλαδή οι πεπαγιωμένες δικαστικές αποφάσεις, είναι δικαίωμα που ενδιαφέρει την δημόσια τάξη, μη περιουσιακό, απόλυτα προσωπικό, εκτός συναλλαγής, αυτοτελές για κάθε πρόσωπο, αμεταβίβαστο και απαράγραπτο, οι ειδικότερες εκδηλώσεις του οποίου εμφανίζονται υπό τύπου «εκφάνσεων» του ενιαίου δικαιώματος.
Η προσωπικότητα εμφανίζεται εξωτερικά με διάφορες εκφάνσεις, ενώ με τη γενική ρήτρα περί της παρανόμου προσβολής της επιτυγχάνεται ο εντοπισμός αλλά και η διερεύνηση των εκφάνσεων της προσωπικότητας, εκείνων δηλαδή που κατά την επιστήμη, τις κοινωνικές και τις συναλλακτικές αντιλήψεις θεωρούνται προστατεύσιμες.
Σύμφωνα με το αρ. 57 εδ. α΄ ΑΚ όποιος προσβάλλεται παράνομα στην προσωπικότητά του έχει δικαίωμα να απαιτήσει να αρθεί η προσβολή και να μην επαναληφθεί στο μέλλον.
Με τις παραπάνω διατάξεις προστατεύεται το δικαίωμα της προσωπικότητας, το οποίο αποτελεί πλέγμα αγαθών που συνθέτουν την υπόσταση του ανθρώπου και συνίσταται σε όλες εκείνες τις αστάθμητες αξίες που απαρτίζουν την ουσία του ανθρώπου. Εκδηλώσεις αυτού του ενιαίου και αυτοτελούς δικαιώματος της προσωπικότητας, ήτοι προστατευόμενα αγαθά, είναι κυρίως η ζωή, η σωματική ακεραιότητα, η σωματική και ψυχική υγεία, ο συναισθηματικός κόσμος, αλλά και η ηθική αξία κάθε προσώπου.
Μάλιστα με τον όρο ηθική αξία νοείται η τιμή, η αξιοπρέπεια και η υπόληψη του ατόμου, η οποία αντικατοπτρίζεται στην αντίληψη και την εκτίμηση των άλλων μονάδων του κοινωνικού συνόλου. Σε περίπτωση δε που θίγεται η προσωπικότητα δια της προσβολής της τιμής και της υπολήψεως του ατόμου η προσβολή είναι αφ’ εαυτής παράνομη.
Κατά δε το αρ. 59 ΑΚ όποιος προσβάλλει την προσωπικότητα άλλου προσώπου μπορεί επίπλέον να καταδικαστεί να ικανοποιήσει την ηθική βλάβη αυτού που έχει προσβληθεί. Η ικανοποίηση συνίσταται σε πληρωμή χρηματικού ποσού, σε δημοσίευμα, ή σε οτιδήποτε επιβάλλεται από τις περιστάσεις.
Με την ανωτέρω διάταξη επιδιώκεται η αποκατάσταση της ζημίας εκείνης, η οποία δεν είναι περιουσιακή, αλλά αναφέρεται στα συναισθήματα του προσβληθέντος, στην ηθική μείωση και τον ψυχικό πόνο που αυτός αισθάνεται από την γενόμενη προσβολή της προσωπικότητάς του.
Για την εφαρμογή των διατάξεων που προστατεύουν την προσωπικότητα απαιτείται:
α) η προσβολή του δικαιώματος της προσωπικότητας η οποία προκαλείται με οποιαδήποτε πράξη ή παράλειψη τρίτου με την οποία διαταράσσεται η κατάσταση που υπάρχει σε μία ή περισσότερες εκδηλώσεις της σωματικής, ψυχικής, πνευματικής και κοινωνικής ατομικότητας του βλαπτόμενου κατά τη στιγμή της προσβολής,
β) η προσβολή να είναι παράνομη, πράγμα που συμβαίνει όταν η προσβολή γίνεται χωρίς δικαίωμα ή κατ’ ενάσκηση δικαιώματος, το οποίο όμως είναι από άποψη έννομης τάξης μικρότερης σπουδαιότητας, είτε ασκείται υπό περιστάσεις που καθιστούν την άσκηση αυτού καταχρηστική και
γ) για την επιδίκαση χρηματικής ικανοποίησης και πταίσμα του προσβολέα.
Γίνεται επομένως σαφές ότι η έννομη τάξη προστατεύει την προσωπικότητα του ατόμου με θετικές διατάξεις κατά παντός τρίτου που την προσβάλλει.
Ως προς το ύψος της αποζημίωσης, πρέπει να αναφερθεί ότι αυτό καθορίζεται από το Δικαστήριο κατά την κρίση του, το οποίο έχει την δυνητική ευχέρεια, βάσει των κανόνων της κοινής πείρας και της λογικής και ύστερα από εκτίμηση των περιστάσεων κάτω από τις οποίες έλαβε χώρα η προσβολή της προσωπικότητας, και ιδίως του βαθμού πταίσματος του προσβολέα, του είδους και της βαρύτητας της προσβολής, και της κοινωνικής και οικονομικής κατάστασης προσβολέα και προσβληθέντος.
